Wat is het effect van een trauma op hoogsensitieve mensen?
Het is belangrijk om je te realiseren dat vrijwel iedereen is opgegroeid in een gezin waar iets aan de hand was. Bij de één is dit duidelijker aan te duiden dan bij een ander. Er zijn best veel mensen die aangeven écht een gelukkige jeugd te hebben gehad. Zij kunnen de minder goede momenten relativeren doordat zij negatieve gebeurtenissen zien, als iets wat bij het leven hoort. Daarnaast voert het positieve de boventoon in de terugblik op hun jeugd.
Er zijn echter ook mensen die onvoldoende gehoord en gezien zijn in wie ze zijn en wat ze nodig hebben. Zij kunnen aangeven een gelukkige jeugd te hebben gehad, en vervelende momenten relativeren met opmerkingen zoals ‘Ach, andere mensen hadden het zwaarder dan wij’ of ‘Zo erg was het ook niet, mijn ouders deden hun best’. Het kan best zijn dat je deze dingen zegt, omdat het in je jeugd altijd tegen je gezegd is, juist als ontkenning van je behoeften. Je hebt dan geleerd om je pijn en verdriet veel kleiner te maken dan het in werkelijk is. Je ontkent dan nu nog steeds wie je bent en wat je nodig hebt.
Voor mijzelf was het een enorme eyeopener om eens te kijken wat echt beschadigend is voor een kind. Ik realiseerde me eigenlijk niet dat ikzelf ook mijn eigen pijn en verdriet kleiner maakte dan het daadwerkelijk was. Ik wilde en kon niet erkennen dat ik in mijn jeugd een trauma had opgelopen. Het heeft mij in ieder geval geholpen om eens te kijken naar wat echt als duidelijk beschadigend wordt ervaren voor kinderen.
Als duidelijk beschadigend worden ervaren:
- Fysieke en/of emotionele verwaarlozing
- Fysiek en/of emotioneel misbruik
- Fysieke en/of emotionele agressiviteit
- Overmatig gebruik van alcohol en/of andere verslavende middelen
- Overlijden van een ouder, broer of zus
- Echtscheiding van de ouders
- Gepest worden
- Moeilijke bevalling/couveuse kindje
- Veel ziek zijn/ ziekenhuisopnames
- Overige ernstige vormen van verstoringen
(Bron: Innerlijke Kind-Therapie, Civas)
Maar ook minder duidelijke situaties kunnen je als kind behoorlijk beschadigen. Denk hierbij aan kinderen die te vroeg zelfstandig moeten zijn. Kinderen die zien dat de relatie van papa en mama niet goed is. Kinderen die voor de ouders gaan zorgen. Maar ook een stressvolle omgeving (oorlogsgebied, financiële problemen) kan een kind beschadigen.
Als we in acht nemen dat hoogsensitieve kinderen gevoelig zijn voor de emoties van anderen, het leed van anderen en de sfeer in hun omgeving, is het logisch dat zij het meeste belast zijn in familiesystemen. Als een opvoeding als onveilig wordt ervaren, kan een hoogsensitief zijn alertheid continue aan hebben staan. Het hoogsensitieve kind gebruikt zijn gevoeligheid om onveilige situaties van veraf aan te zien komen. Het kind traint dus zijn gevoeligheid om nog gevoeliger te worden en kan daardoor sneller overprikkeld raken. Dit gedrag kan doorwerken tot volwassenheid. Een hoogsensitief kind dat altijd zijn/haar sensitiviteit heeft getraind om onveilige situaties waar te nemen, kan op latere leeftijd een angststoornis of ander destructief gedrag ontwikkelen. Het leven wordt zo ingericht om alle vormen van onveiligheid te vermijden.
Ik heb gelukkig geen angststoornis ontwikkeld, maar ik herken wel dat ik altijd en overal in mijn hoofd de onveilige scenario’s als eerste de revue laat passeren. Ik was expert geworden in het analyseren van alle risico’s. Deze manier van denken heeft mij dan ook jarenlang doen weerhouden om te gaan doen wat ikzelf graag wilde doen. Ik was altijd gericht op het emotionele welzijn van anderen en handelde daarnaar zonder rekening te houden met wat ikzelf eigenlijk het liefste zou willen. Je zou kunnen zeggen dat ik mijn hoogsensitieve brein getraind heb om expert te worden in het bedenken van allerlei risico’s bij verschillende scenario’s. Daarbij nam ik ook nog eens beslissingen waarbij ik het belang van anderen hoog in het vaandel had staan.
Door terug te gaan naar mijn jeugd en te erkennen dat ik beschadigd ben geraakt, ben ik in staat geweest om bij mijn ware emoties te komen. Ik ben me bewust geworden van de pijn en het verdriet dat ik als kind had. Ik weet welke behoeften en verlangens er niet erkend waren. Vooral het doorvoelen van de emoties en deze toelaten, hebben ervoor gezorgd dat ik nu veel beter kan luisteren naar mijn gevoel.
Het zijn niet altijd de meest herkenbare beschadigingen zoals fysiek geweld die bij hoogsensitieve kinderen een trauma bezorgd hebben. Het kan best zo zijn dat je ouders je jarenlang niet erkend hebben in je gevoeligheid. De opmerkingen ‘Niet zo huilen’ of ‘Stel je niet aan, wees niet zo verlegen’ kunnen ervoor gezorgd hebben dat je niet luistert naar je eigen gevoel. Het kind in jou, fluistert nog dagelijks deze opmerkingen in je hoofd waardoor je anders handelt dan goed voor je is. Het is dan ook precies de reden dat werken met het innerlijke kind, fantastisch werkt bij hoogsensitieve mensen. Juist doordat we zo begaan zijn met het leed van anderen, kunnen we deze kwaliteit mooi inzetten voor het helen van het innerlijke kind.
Meer weten? Neem contact met me op.